Intensief management nodig voor gras-klaver
Klaver bindt stikstof en verbetert bodemeigenschappen. Maar het behoud van het aandeel klaver in het grasland vraagt wel om extra aandacht. Een intensief graslandmanagement met name de juiste bemesting, is nodig om de voordelen te benutten.
Klaver in uw grasland biedt voordelen ten opzichte van puur gras. De klaver zorgt voor een verbetering van het bodemleven en de bodemstructuur op lange termijn. Ook stijgt de bodemvruchtbaarheid (bijv. hoger N-leverend vermogen).
Hogere opbrengst
De huidige generatie gras-klavermengsels kunnen bij de huidige bemestingsniveaus meer droge stof opleveren dan gangbaar grasland, zo laat recent onderzoek zien. Met de steeds strengere bemestingsnormen is elke ton droge stof extra meegenomen. Bovendien is het ruweiwit- en DVE-gehalte van gras-klaver vaak hoger. Gras-klaverpercelen zijn geschikt voor maaien en rantsoenbeweiding, Door de aanwezigheid van rode klaver zijn ze minder gevoelig voor droogte. Verder zijn ze later in het seizoen minder gevoelig voor kroonroest.
Vruchtopvolging
Gras-klaver past mooi in een vruchtopvolging met voeder- of akkerbouwgewassen. Een vruchtwisseling met bijvoorbeeld snijmaïs is een goede optie. Gras-klaver groeit namelijk goed op de stikstofarme stoppel van snijmaïs en de maïs profiteert van de stikstof die de grasklaverzode opbouwt.
Verhouding rode- en witte klaver
Witte klaver meezaaien is noodzakelijk voor een uniform perceel. Witte klaver kan zich namelijk verspreiden zodat plekken met een matige stand worden ingevuld. Rode klaver kan dit niet. Optimaal is een grasklaverperceel met ongeveer 70% rode en 30% witte klaver. In totaal is er circa 7 tot 10 kg zaaizaad nodig per ha. Om een perceel goed in balans te houden, is het belangrijk lichte sneden (< 2 ton ds) af te wisselen met zwaardere sneden (>3,5 ton ds).
De juiste bemesting
Voor een geslaagde gras-klaverteelt is het belangrijk dat de pH en de fosfaat- en kalitoestand op peil zijn. Doordat klaver zelf stikstof bindt, kunt u de aanvoer van stikstof beperken. Het advies voor een perceel met 30% klaver is om de eerste snede te bemesten afhankelijk van het gebruik en de stikstof-nalevering (NLV-waarde), zie tabel. De startgift met drijfmest is normaal gesproken voldoende. Eventueel kan dit worden aangevuld met 20 tot 25 kg N uit kunstmest om juist de grasgroei te bevorderen.
Vanaf de tweede snede is het N-advies 0 om de ontwikkeling van de klaver niet te remmen. De benodigde stikstof voor deze sneden moet uit de stikstofbinding van de klaver komen. Het klaveraandeel en de verdeling over het perceel zijn dan ook essentieel. Een gras-klaver perceel met een klaveraandeel van ongeveer 30% kan dezelfde graskwaliteit leveren als een grasperceel dat op jaarbasis met 250 kg N wordt bemest.
Stikstof bemestingsadvies voor gras-klaver mengsels (voor rode en witte klaver) | |||
---|---|---|---|
NLV | 1e snede | Overige sneden | |
Weiden | Maaien | Weiden/ maaien | |
< 150 | 60 | 80 | 0 |
150 - 200 | 50 | 70 | 0 |
200 - 250 | 40 | 60 | 0 |
250 - 300 | 30 | 50 | 0 |
Bron: Commissie Bemesting Grasland en Voedergewassen, Wageningen UR en OCI |
Lagere fosfaatgift
Het fosfaatbemestingsadvies (P2O5) voor de eerste snede van een grasklaverperceel is lager dan voor een perceel met alleen gras. Door de lagere gift ontwikkelt het gras zich langzamer en krijgt de klaver in de eerste snede meer bescherming. Als de fosfaattoestand “Voldoende” is, kunt u volstaan met een fosfaat-bemesting van 25 kg.
Kali
Het kali-bemestingsadvies is voor grasklaver hetzelfde als voor een gewoon grasperceel. Wees zeker op zandgronden, vanwege de kans op uitspoeling, extra attent op de kali-hoeveelheid, om te voorkomen de klaver wegvalt.
Zwavel
Op gronden met een (vrij) laag zwavelleverend vermogen (SLV < 11) is zwavelbemesting van 30 tot 40 kg S, verdeeld over de eerste twee sneden, aan te bevelen. De aanvoer vanuit de drijfmest en de depositie vanuit de lucht is namelijk onvoldoende om de afvoer te compenseren.
Stikstofbinding en pH
Klaver voelt zich het beste thuis op kalkrijke kleigronden met een pH van 6 of hoger. Voor zandgrond is de streef-pH 5,5. Voor alleen gras is streef-pH op zand 5. Als de pH lager is, moet u bekalken. Ook mag de zandgrond niet te droog zijn.
Veengronden zijn meestal te zuur en de hoge stikstofmineralisatie in veen belemmert de groei van klaver.
Een voldoende hoge pH is noodzakelijk voor de stikstofbinding van klaver. Bij een lagere pH zijn er minder (stikstofbindende) rhizobiumbacteriën en de bacteriën die overblijven zijn van minder efficiënte rhizobiumstammen. Verder is de pH belangrijk voor de beschikbaarheid van fosfaat en van calcium uit kalkmeststoffen die groei van klaver stimuleren.
Gras-klaver geeft stikstofruimte elders op het bedrijf
Omdat u grasklaverpercelen veel minder hoeft te bemesten, bespaart u circa 120 tot 150 kg N uit kunstmest per hectare. Die hoeveelheid stikstof kunt u elders op uw bedrijf inzetten. Wel is het zo dat als de door klaver gebonden stikstof niet wordt omgezet in droge stof, dit hetzelfde lot ondergaat als niet-benutte stikstof op een gewoon grasperceel. Door neerslag kan deze in herfst en winter uitspoelen of denitrificeren. Tot laat in het seizoen bindt klaver stikstof. Deze wordt niet geheel benut voor grasgroei. De overmaat stikstof in het najaar spoelt in de herfst en wintermaanden uit of denitrificeert. De nitraatuitspoeling van een gras-klaverperceel is daardoor niet lager als van een normaal grasperceel.
Bron: Commissie Bemesting Grasland en Voedergewassen, Wageningen UR en OCI