Hoe verloopt de kaliumcyclus

​De kaliumcyclus begint bij kalimijnen en bij mineralen in oude zeeën en meren. Kalium is zeer reactief, waardoor het niet vrij in de natuur voorkomt. Kalium komt via kunstmest of dierlijke mest in de bodem terecht. Het deel dat niet direct word opgenomen, blijft in principe aanwezig voor een latere opname door de plant.

De kaliumcyclus
De kaliumcyclus begint bij het winnen van kalium uit de mineralen sylviet, carnalliet, langbeiniet of polyhaliet. Deze mineralen zijn veelvuldig te vinden in oude zeeën en meren. Daarnaast kan kalium worden gewonnen uit kalizouten, wat verkregen wordt uit mijnen die verspreid over de wereld gelegen zijn. Doordat kalium een zeer reactief element is, komt het ion niet vrij in de natuur voor maar altijd in een verbinding (zout).

Na het mijnen van de zouten moeten deze worden gescheiden van elkaar om een egale samenstelling te realiseren. Dat is belangrijk voor de productie van kaliummeststoffen. Wanneer kalium in de vorm van kunstmest aan de plant en de bodem wordt toegediend en vervolgens wordt opgenomen, komt een deel ervan terecht in de voedselketen, via het voedsel van mens en dier. Na afbraak van dit voedsel komt de overgebleven kalium terecht in het oppervlaktewater en daarna in de zee, waar de cyclus opnieuw begint.

Het deel dat niet direct word opgenomen, blijft in principe aanwezig in de bodem, waar het in een later stadium wordt onttrokken door planten. Bij een overmaat aan kalium, waarbij de bodem is verzadigd, kan uitspoeling naar het oppervlaktewater plaatsvinden.

De invloed van menselijke activiteiten
De cyclus van kalium wordt onder andere beïnvloed door de hedendaagse landbouw. De eerste vorm van kaliumbemesting in de landbouw werd gedaan door middel van het verspreiden van as van afgebrande bossen over het veld. Deze as was rijk aan mineralen, waaronder kalium. Hierdoor werd de kalium die in de bomen aanwezig was beschikbaar voor het gewas.

Pas later, toen het houden van vee op grote schaal toenam, werd kalium aangevoerd als belangrijk element in diervoeding. Het merendeel van de landbouwbedrijven in deze tijd, begin 20e eeuw, waren gemengde bedrijven met vee en akkerbouw. De mest van het vee, waarin een deel van de kalium uit de diervoeding aanwezig is, werd gebruikt om het akkerland te bemesten.

In de loop der jaren zijn agrarische bedrijven meer gespecialiseerd in óf het houden van vee óf in akkerbouw. Daardoor is de rol van kalium in de vorm van kunstmest verder toegenomen. Het gebruik van kunstmest zorgt er namelijk voor dat de bemesting exact afgestemd kan worden op de gewas- en bodembehoefte. Bovendien is de werking efficiënt en beter voorspelbaar dan bij organische mest.

Bronnen: Johnston, A. Understanding Potassium and its use in Agriculture. Fertilizers Europe.