De samenstelling van organische meststoffen
Organische meststoffen bevatten een breed scala aan nutriënten en voedingsstoffen voor de plant. De hoeveelheid nutriënten die in de mest aanwezig is, kan aanzienlijk verschillen tussen de soorten organische mest, maar ook binnen een bepaalde mestsoort. Organische meststoffen zijn vaak een reststroom van de veehouderij. De samenstelling hangt onder andere af van het voer, het strooisel in de stallen en de leeftijd van de dieren. Het analyseren van de mest is belangrijk om te weten hoeveel nutriënten worden toegediend.
Forfaitaire gehalten van mest
Organische mest die wordt verhandeld en vervoerd tussen verschillende boerderijen moet wettelijk worden gewogen, bemonsterd en geanalyseerd met gecertificeerde apparatuur in een laboratorium. In sommige gevallen, bijvoorbeeld wanneer de mest lokaal wordt afgezet, is het toegestaan de mest forfaitair af- of aan te voeren. Dat betekent dat de mest niet gewogen, bemonsterd en geanalyseerd hoeft te worden. De exacte hoeveelheid nutriënten (stikstof en fosfaat) van de mest is daardoor niet bekend, maar de mest telt wel mee voor de maximale gebruiksnormen. In zo’n geval wordt gewerkt met forfaitaire (vastgelegde) stikstof- en fosfaatgehalten. Deze gehalten zijn meestal gebaseerd op gemiddelden van de betreffende mestsoort.
De werkelijke gehalten behoorlijk kunnen verschillen van de forfaitaire gehalten
Hou er echter rekening mee dat de werkelijke gehalten behoorlijk kunnen verschillen van de forfaitaire gehalten. Om die reden is het aan te raden om ook in een dergelijke situatie de mest te laten bemonsteren. Zo wordt voorkomen dat het gewas een tekort of overmaat aan stikstof en fosfaat krijgt toegediend, met alle gevolgen van dien.
De forfaitaire gehalten van organische meststoffen zijn te raadplegen via de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Klik hier voor de forfaitaire stikstof- en fosfaatgehalten in organische meststoffen.
Samenstelling van organische meststoffen
Organische meststoffen bevatten een breed scala aan nutriënten. Onderstaande tabel geeft een gemiddelde samenstelling van de meest voorkomende (bewerkte) organische meststoffen weer. De gehalten zijn gemiddelden en kunnen worden ingezet bij het opstellen van het bemestingsplan. De werkelijke gehalten kunnen echter afwijken. Het is daarom erg belangrijk om kritisch naar de uitkomst van de mestanalyses te kijken en de bemesting waar nodig aan te vullen.
| De samenstelling van organische meststoffen | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mestsoort | Gehalte in kg/ton | in kg/ton | |||||||||
| SG | DS | OS | N-tot | N-min | N-org | P2O5 | K2O | MgO | Na2O | S | |
| Vloeibare mest | |||||||||||
| Rundveedrijfmest | 1005 | 92 | 64 | 4.0 | 1.9 | 2.1 | 1.5 | 5.4 | 1.2 | 0.7 | 0.7 |
| Rosé kalveren | - | 94 | 71 | 5.6 | 3.0 | 2.6 | 2.6 | 5.0 | 1.6 | 1.2 | |
| Witvlees kalveren | 1000 | 22 | 17 | 2.6 | 2.1 | 0.5 | 1.1 | 4.5 | 1.7 | 1.6 | 0.2 |
| Vleesvarkensdrijfmest | 1040 | 107 | 43 | 7.0 | 3.7 | 3.3 | 3.9 | 4.7 | 1.5 | 1.2 | 0.6 |
| Zeugendrijfmest | 1000 | 67 | 25 | 5.0 | 3.3 | 1.7 | 3.5 | 4.9 | 1.4 | 0.9 | 0.4 |
| Kippendrijfmest | 1020 | 145 | 93 | 10.2 | 5.8 | 4.4 | 7.8 | 6.4 | 2.2 | 0.9 | 0.9 |
| Rundveegier | 1030 | 25 | 10 | 4.0 | 3.8 | 0.2 | 0.2 | 8.0 | 0.2 | 1.0 | 0.8 |
| Varkensgier | 1010 | 20 | 5 | 6.5 | 6.1 | 0.4 | 0.9 | 4.5 | 0.2 | 1.0 | 0.7 |
| Zeugengier | 1020 | 10 | 10 | 2.0 | 1.9 | 0.1 | 0.9 | 2.5 | 0.2 | 0.2 | 0.2 |
| Mineralenconcentraten (varkensmest) | - | 37 | 14 | 8.2 | 7.5 | 0.7 | 0.4 | 9.7 | - | - | ? |
| Vaste mest | |||||||||||
| Rundvee | 0.900 | 267 | 155 | 7.7 | 1.1 | 6.6 | 4.3 | 8.8 | 4.1 | 1.1 | 0.2 |
| Varkens | 0.800 | 260 | 153 | 7.9 | 2.6 | 5.3 | 7.9 | 8.5 | 2.5 | 0.9 | 0.6 |
| Leghennen, mestband | 0.605 | 562 | 416 | 28.4 | 2.9 | 25.7 | 23.0 | 19.2 | 5.5 | 1.7 | 2.5 |
| Leghennen, mestband en nadroog | -- | 616 | 393 | 32.7 | 3.8 | 28.9 | 25.6 | 21.4 | 11.7 | 4.9 | |
| Kippen strooiselmest | 0.600 | 677 | 359 | 29.0 | 3.7 | 25.3 | 25.6 | 18.2 | 7.5 | 3.4 | 3.6 |
| Vleeskuikens en parelhoen | 0.605 | 628 | 419 | 34.1 | 8.5 | 25.6 | 16.6 | 19.4 | 7.1 | 3.0 | 3.6 |
| Kalkoenen | 0.535 | 520 | 427 | 23.3 | 6.0 | 17.3 | 19.7 | 13.4 | 5.8 | 6.7 | 3.8 |
| Eenden | 0.900 | 275 | 237 | 8.9 | 1.6 | 7.3 | 7.3 | 8.4 | 3.4 | 1.3 | 2.0 |
| Konijnen | 0.600 | 408 | 332 | 9.4 | 2.3 | 7.1 | 6.7 | 10.7 | 5.2 | 2.0 | 3.0 |
| Paarden | 0.700 | 287 | 160 | 4.6 | 0.5 | 4.1 | 2.7 | 8.1 | 1.8 | 1.6 | 2.0 |
| Schapen | 0.700 | 276 | 195 | 8.8 | 2.0 | 6.8 | 4.5 | 15.6 | 2.7 | 2.2 | 1.9 |
| Nertsen | -- | 452 | 293 | 28.3 | 16.1 | 12.2 | 26.9 | 5.4 | 3.5 | 8.1 | 5.9 |
| Geiten | 0.900 | 291 | 174 | 9.9 | 2.4 | 7.5 | 5.3 | 12.8 | 4.0 | 1.9 | 2.0 |
| Champost | 0.550 | 336 | 211 | 7.6 | 0.4 | 7.2 | 4.5 | 10.0 | 2.3 | 0.0 | 5.5 |
| GFT-compost1 | 0.800 | 696 | 242 | 8.9 | 0.8 | 8.1 | 4.4 | 7.9 | 3.3 | - | - |
| Groen compost1 | 0.800 | 599 | 179 | 5.0 | 0.5 | 4.5 | 2.2 | 4.2 | 1.8 | - | - |
| 1 Gemiddelde waarde in plaats van mediaan volgens opgave fabrikanten | |||||||||||
| * Toelichting: soortelijk gewicht in kg/l. De zwavel uit mest is niet direct beschikbaar! | |||||||||||
| De samenstelling van bewerkte organische meststoffen (drijfmesten) op basis van berekeningen | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Gehalte | in kg/ton | ||||||||
| Mestsoort | Scheidings-rendement 1 | DS | OS | N-tot | NH4-N | P2O5 | K2O | NH4-N/N-tot | N-tot/P2O5 |
| Rundvee dunne fractie | 60% | 43 | 32 | 3.2 | 2.1 | 0.8 | 6.1 | 0.66 | 4.18 |
| Rundvee dunne fractie | 30% | 66 | 50 | 3.7 | 2.0 | 1.2 | 5.9 | 0.55 | 3.15 |
| Rundvee dikke fractie | 30-60% | 250 | 188 | 7.8 | 1.6 | 4.4 | 4.8 | 0.21 | 1.77 |
| Mestvarkens dunne fractie | 60% | 488 | 22 | 6.1 | 4.8 | 2.4 | 6.1 | 0.79 | 2.58 |
| Mestvarkens dunne fractie | 30% | 73 | 34 | 6.7 | 4.7 | 3.6 | 5.9 | 0.70 | 1.84 |
| Mestvarkens dikke fractie | 30-60% | 250 | 116 | 10.5 | 3.8 | 12.4 | 4.8 | 0.36 | 0.85 |
| Rundvee digestaat2 | 25% | 69 | 48 | 4.1 | 2.6 | 1.5 | 5.8 | 0.63 | 2.73 |
| Rundvee digestaat2 | 50% | 53 | 32 | 4.1 | 3.1 | 1.5 | 5.8 | 0.76 | 2.73 |
| Mestvarkens digestaat2 | 25% | 82 | 32 | 7.1 | 5.2 | 4.6 | 5.8 | 0.74 | 1.54 |
| Mestvarkens digestaat2 | 50% | 72 | 22 | 7.1 | 5.9 | 4.6 | 5.8 | 0.82 | 1.54 |
| 1 Percentage van ingaand fosfaat dat in dikke fractie terecht komt. | |||||||||
| 2 Op basis van drijfmest, aannemende dat 25% dan wel 50% van de Norg (=N-totaal minus NH4-N) mineraliseert. Dit is de brandbreedte die in de praktijk wordt gevonden. Het betreft hier vergisting zonder co-producten. | |||||||||
Bron: Commissie Bemesting Grasland en Voedergewassen (CBGV 2016). Het bemestingsadvies.
