Deel

Hoofdelementen

Waar komt kalium vandaan

Kalium (K) wordt gewonnen uit mijnen in de vorm van kalizouten. Het is een eindige en niet vervangbare grondstof. De voorraden zijn echter zeer groot, in tegenstelling tot fosfaatrots. Kalimijnen liggen verspreid over meerdere landen, maar de grootste hoeveelheid bevindt zich in Canada en Rusland. Tegenwoordig wordt 90% van de gewonnen kalizouten, in de vorm van kaliumchloride (KCl), gebruikt voor de productie van kunstmest.

De winning en toepassingen van kalium
De winning van kalium heeft eeuwenlang plaatsgevonden uit potas. Hout as werd in een pot met water geplaatst, opgelost, en de ontstane oplossing liet men vervolgens indampen. Het resultaat was potas, een mengsel van zouten dat hoofdzakelijk uit kaliumcarbonaat (K2CO3) bestaat. Potas maken was niet moeilijk, maar er was wel zeer veel beuken- of eikenhout voor nodig.

In de 19e eeuw ontdekte men dat kalizouten ook winbaar zijn uit mijnen. Vanaf 1860 is het definitief afgelopen met de winning van potas uit hout in West-Europa en Noord-Amerika. Tegenwoordig wordt potas gebruikt als verzamelnaam voor allerhande gewonnen zouten die kalium bevatten, met name kaliumchloride. De Engelstalige benaming voor kalium is potassium, een afgeleide van potas.

mineralen_mijn.jpg

Mineralen worden opgeschept in de mijn. Het roze gesteente duidt op kali.

Kalizouten worden al duizenden jaren gebruikt voor het bleken van textiel, de productie van glas en de fabricage van zeep. Maar vandaag de dag wordt 90% van de gewonnen kalizouten, ditmaal in de vorm van kaliumchloride, gebruikt als kunstmest.

De wereldwijde kaliumvoorraad
De aardkorst bestaat voor 2,4% uit kalium in minerale vorm. Er is dus voldoende beschikbaar voor vele eeuwen. Hoewel meerdere landen beschikken over kleine kaliumvoorraden, ligt meer dan de helft van de reserves in centraal Canada. Daar ligt op een diepte van ongeveer duizend meter een enorme voorraad kalium. Ook Rusland, China en Wit-Rusland behoren tot de grootste kaliumproducenten.

Nederland beschikt niet (of nauwelijks) over kaliumvoorraden en is daarom afhankelijk van import. Ook de Europese Unie heeft weinig natuurlijke reserves. De import van kalium loopt risico’s door geopolitieke veranderingen. De grondstof is, net als fosfaatrots, gevoelig voor strategische overnames door landen zoals China, die hun eigen voedselproductie zeker willen stellen.

Uitspoeling van kalium heeft, in tegenstelling tot stikstof en fosfor, minder ernstige gevolgen voor het milieu. Wel gaat er energie verloren, doordat het uitgespoelde kalium opnieuw gemijnd, geproduceerd en getransporteerd moet worden. Dit is een duur proces en hergebruik is daarom gewenst. Bovendien kunnen door het recyclen van kalium, naast fosfor en stikstof, complete NPK-mestproducten uit gerecyclede biomassa worden geproduceerd.
Bronnen
Röell, A. & Haren, R. van. Cradle to Cradle minerale nutriënten – business cases uit de praktijk. Rijksuniversiteit Groningen.
Koopmans, C. & Zwijnenburg, A. Reststromen veilig en duurzaam inzetten in de akkerbouw. Louis Bolk Instituut.
Johnston, A. Understanding Potassium and its use in Agriculture. Fertilizers Europe.​

Gerelateerde artikelen

Ontvang de NutriNorm nieuwsbrief met actuele kennis over bemesting
  •  *
  •  *
  •  *
Ontvang de NutriNorm nieuwsbrief met actuele kennis over bemesting